In deze praktische factsheet leer ik hoe ik mijn dieet duurzamer kan maken, waarom, en aan welke andere voorwaarden het moet voldoen om het op lange termijn vol te houden.
Waarom zou ik de milieu-impact van mijn voedingspatroon moeten verminderen?
Voeding is momenteel verantwoordelijk voor ongeveer 32% van de impact die consumptie uitgevoerd in de Europese Unie heeft op klimaatverandering en is daarmee de grootste uitstoter, vóór huisvesting en mobiliteit. Het vertegenwoordigt ook meer dan 70% van de effecten van de EU-consumptie op landgebruik en op eutrofiëring van land en water (eutrofiëring is het doden van levende wezens in water door een te hoge aanwezigheid van meststoffen) [bron: Rapport van het Joint Reseach Centre van de Europese Commissie (JRC) over de milieueffecten van de EU-consumptie, 2019], en 45% van de effecten van consumptie op het verlies aan biodiversiteit [bron: Policy Brief van het JRC over consumptievoetafdruk, 2021].
Van alle consumptiegebieden (voeding, mobiliteit, huisvesting, huishoudelijke producten en apparaten) is voeding degene waarvoor de mogelijkheden voor individuele actie het grootst zijn. Ieder van ons kan, door eenvoudige, dagelijkse acties, de uitstoot van broeikasgassen en het effect van ons voedsel op het verlies aan biodiversiteit aanzienlijk verminderen, en zo op ons eigen niveau bijdragen tot het bereiken van onze strategische doelstelling in Europa: koolstofneutraliteit en geen verlies aan biodiversiteit in 2050.
Welke categorieën voedsel moet ik minder (of zelfs helemaal niet) consumeren om mijn voedingspatroon duurzaam te maken?
Om dit te beantwoorden moet ik de onderstaande grafiek bekijken, die de klimaatimpact weergeeft van de gemiddelde voedselconsumptie van een Franse burger, gebaseerd op de gemiddelde hoeveelheden die een Franse burger per jaar van elke categorie voedingsmiddelen consumeert [bron: France Agrimer studies over voedselconsumptie] en op de gemiddelde uitstoot van broeikasgassen per kg voedselproducten [bron: online database van het Franse milieuagentschap Ademe].
"Eten voor het plezier" omvat een reeks matig tot sterk verslavende producten, met neutrale of negatieve gezondheidseffecten:
- Alcoholische dranken;
- Niet-alcoholische koude dranken (frisdrank, flessenwater, vruchtensappen);
- Warme dranken (koffie, thee);
- Snoepjes (suiker, zoetstoffen, snoepgoed, gebak, ijs, chocolade, koekjes).
De vijf categorieën levensmiddelen die het grootste aandeel hebben in de uitstoot van broeikasgassen in het gemiddelde Franse voedingspatroon zijn vlees van herkauwers, eten voor het plezier, zuivelproducten, varkensvlees en zeevruchten, die samen goed zijn voor 85,5% van de uitstoot van broeikasgassen. Dit zijn de categorieën levensmiddelen die moeten worden verminderd of zelfs verboden in een duurzaam voedingspatroon.
De overige voedingscategorieën gevogelte, fruit, groenten, kruiden, zetmeel, plantaardige eiwitten en vetten en eieren zijn slechts goed voor 13,7% van de broeikasgasemissies van het gemiddelde Franse dieet. Zij zouden het grootste deel van een duurzaam voedingspatroon moeten uitmaken.
Welke andere kenmerken zou mijn voedingspatroon moeten hebben, naast milieuduurzaamheid?
Het verminderen of onderdrukken van bepaalde categorieën voedsel in iemands dieet en het vergroten van het aandeel van andere, lijkt misschien eenvoudig. Dat is het niet.
Om mijn nieuwe, milieuvriendelijke voedingspatroon op lange termijn te kunnen volhouden, moet dit dieet bovendien de volgende kenmerken hebben:
- Mijn dieet moet evenwichtig zijn wat betreft voedingsinname (macrovoedingsstoffen zoals koolhydraten, eiwitten en vetten, en microvoedingsstoffen zoals calcium, jodium, vitaminen en in het bijzonder vitamine B12). Zo niet, dan geef ik het snel op omdat ik me permanent uitgeput en hongerig voel, aankom en gezondheidsproblemen krijg;
- Mijn eten moet lekker en aangenaam zijn om te eten, met een goede smaak en rijke smaken. Als dat niet het geval is, zal ik afhaken uit verveling en omdat ik me permanent gestraft voel;
- Mijn voedselbudget moet onder controle blijven, om evidente economische redenen;
- De bereiding van mijn voedsel moet beheersbaar blijven binnen de tijd die ik ervoor beschikbaar heb.
Dat is niet moeilijk, maar het vereist dat ik nieuwe competenties leer. Die kan ik gratis verwerven op het online leerplatform van de CosmoPolitieke Coöperatie hier.